رئیس انجمن دندان‌پزشکان عمومی در گفت‌وگو با «سلامت» هشدار داد
شاخص‌هایی که برای تعیین وضعیت سلامت دهان و دندان وجود دارد، نشان می‌دهد وضعیت سلامت دهان و دندان ایرانی‌ها در شرایط مطلوبی قرار ندارد. وزارت بهداشت در سال 90 پیمایش ملی در مورد وضعیت سلامت دهان و دندان در کشور انجام داده که هنوز نتایج آن به‌طور رسمی اعلام نشده ولی نتایج اولیه آن نشان می‌دهد وضعیت سلامت دندان کودکان 12ساله تفاوت بارزی نسبت به قبل نکرده است. از سوی دیگر، هزینه‌های درمان دندان‌پزشکی در کشور بسیار بالاست به‌گونه‌ای که بیمه‌ها بسیاری از خدمات دندان‌پزشکی را پوشش نمی‌دهند و 90درصد هزینه‌های دندان‌پزشکی از جیب مردم پرداخت می‌شود. موضوع مهم دیگری که در کشور ما کمتر مورد توجه بوده آموزش پیشگیری از پوسیدگی و حفظ سلامت دهان و دندان است که نه رسانه‌ها به‌طور جدی به آن پرداختند و نه دندان‌پزشکان آن را جدی گرفتند. نتیجه این شد که بنا به گفته رئیس انجمن دندان‌پزشکان عمومی، آمار دندانهای پوسیده، کشیده و پرشده ایرانی‌ها 3 برابر شده است. رئیس انجمن دندان‌پزشکان در حاشیه همایش دندان‌پزشکی نسبت به وضعیت سلامت دندانهای ایرانیان هشدار داد.
دکتر باقر شهنی‌زاده با اشاره به شاخص‌هایی که میزان پوسیدگی دندان‌ها را نشان می‌دهد، گفت: «آمار دندانهای پوسیده، کشیده و پرشده ایرانی‌ها طی 20 سال گذشته 3 برابر شده است. براساس بررسی‌های انجام‌شده در دهه 60، شاخص DMF (نسبت دندانهای پوسیده، کشیده یا پرشده) دندان‌ها حدود 8/1 دندان بوده و در سال 92 این رقم به 8/5 دندان رسیده که یک جور زنگ خطر است.»
رئیس انجمن دندان‌پزشکان عمومی در ادامه توضیحات بیشتری در مورد وضعیت سلامت دهان و دندان در کشور بیان کرد: «نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد هر فرد بالای 12 سال ایرانی‌به‌طور میانگین 6 دندان پرشده، کشیده یا پوسیده در دهان خود دارد.» دکتر شهنی‌زاده با بیان اینکه در تهران، آمار پوسیدگی دندانهای کودکان 4 ساله نسبت به دیگر سنین بیشتر بوده، گفت: «براساس آمار به‌دست آمده در سال گذشته افراد بین 33 تا 48 سال ایرانی بیش از 13 درصد پوسیدگی دندان داشته‌اند.» همان‌طور که می‌دانید یکی از گران‌ترین خدمات درمانی در کشور ما خدمات دندان‌پزشکی است و همین مساله باعث می‌شود بسیاری از مردم دیر به دندان‌پزشک مراجعه کنند یا اقشار کم‌درآمد‌تر کمتر به دندان‌پزشک مراجعه کنند. رئیس انجمن دندان‌پزشکی نیز به همین مساله اشاره می‌کند: «براساس نتایج تحقیقات انجام‌شده پوسیدگی دندان در افراد کم‌درآمد بیشتر و دندانهای پرشده در افراد با وضعیت درآمدی بالاتر بیشتر است چون افراد زیر خط فقر توانایی پرداخت هزینه‌های دندان‌پزشکی را کمتر دارند و تعداد پوسیدگی‌های شدید یا دندانهای کشیده شده آنها بیشتر است.» به اعتقاد رئیس انجمن دندان‌پزشکان عمومی، با تلاش و کار درست روی آموزش و پیشگیری شاید تا 5 سال آینده بتوان هر سال 2 واحد از درصد پوسیدگی دندان افراد کم کرد. اقدام دیگری که دکتر شهنی‌زاده برای پیشگیری از پوسیدگی به آن تاکید دارد آموزش از دوران کودکی است: «برای پیشگیری از بروز پوسیدگی باید از کودکی مسواک زدن درست و مصرف کمتر شیرینی و شکلات را به کودکان آموزش داد. همچنین باید بدانیم خمیر دندانهای ایرانی و خارجی تاثیری در نگهداری بهتر دندان‌ها ندارند بلکه توصیه ما این است که با مسواکی که زبر نباشد و با خمیر دندان ایرانی می‌توان به صورت درست و مرتب و کشیدن نخ دندان بهتر از دندان‌ها حفاظت کرد.» رئیس انجمن دندان‌پزشکان عمومی ایران با بیان اینکه سازمان‌ها و نهادهای دولتی باید تاکید بیشتری روی بیمه دندان‌پزشکی کارمندان خود داشته باشند، گفت: «دولت با بیمه سلامت و اجرای طرح پیشگیری برای کودکان، کشیدن دندانهای آسیب‌دیده، جرمگیری، رادیوگرافی و فیشورسیلند دندان‌ها را بیمه کرده است. ضمن اینکه برخی از ارگان‌ها نیز به صورت کامل خدمات دندان‌پزشکی را پوشش بیمه‌ای می‌دهند.»
سلامت دهان و دندان باید جزو مفاد درسی در مدارس باشد
DMF یا شاخص پوسیدگی، کشیدگی و پرشدگی در سن 12 سالگی در کشور ما به‌طور متوسط عدد 2 را نشان می‌دهد که بیانگر وضعیت متوسط ما در منطقه و دنیا در زمینه سلامت دهان و دندان است. البته درصد زیادی از این آمار مختص پوسیدگی دندانهای دائمی است و وضعیت در مورد دندانهای شیری بدتر است. دکتر محمدرضا خامی، رئیس مرکز تحقیقات پیشگیری از پوسیدگی دندان دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان این مطلب و تاکید بر اینکه از سنین کودکی باید روی حفظ سلامت دهان و دندان کار شود، می‌گوید: «حفظ سلامت دهان و دندان فقط وظیفه وزارت بهداشت نیست، بلکه باید یک برنامه مشخص وجود داشته باشد تا مردم به سلامت دهان و دندانشان بیشتر توجه کنند. این قضیه آنقدر اهمیت دارد که باید یکی از رئوس درسی در مدارس را به آن اختصاص دهند و آموزش و پرورش باید در این زمینه همکاری کند.» موضوع مهم دیگری که دکتر خامی به آن اشاره می‌کند فرهنگ بهداشت دهان و دندان در کشور است: «متاسفانه در کشور ما فرهنگ بهداشت دهان و دندان جانیفتاده و مردم اطلاعات و آموزش کافی در زمینه حفظ سلامت دهان و دندانشان دریافت نکرده‌اند و زمانی که دندان‌ها پوسیده می‌شوند، هزینه زیادی دارند که در این مورد نیز مشکل داریم چون هزینه درمان بالاست و بیمه‌ها در این زمینه پوشش خوبی ندارند.»
پوشش خدمات دهان و دندان در طرح تحول سلامت
در بسیاری از کشورهایی که تجربه‌های موفقی در زمینه حفظ سلامت دهان و دندان داشتند علاوه بر آموزش و اطلاع‌رسانی بر اقدام‌هایی مثل افزودن فلوراید به آب آشامیدنی و خمیر‌دندان‌ها نیز تاکید می‌کردند. حالا باید ببینیم چنین اقدام‌هایی در کشور ما کاربرد دارد یا نه؟ رئیس مرکز تحقیقات پیشگیری از پوسیدگی دندان در این زمینه اعتقاد دارد: «اجرایی شدن چنین اقدام‌هایی به برنامه‌ریزی و بررسی نیاز دارد تا متوجه شویم هر منطقه از کشور چه وضعیتی دارد. طرح تحول نظام سلامت اقدام‌های خوبی برای دانش‌آموزان زیر 14 سال انجام داده و برنامه وارنیش فلوراید را اجرایی کرده است. همچنین تمامی اقدام‌های فیشورسیلند، کشیدن، پرکردن و... برای گروه سنی زیر 14 سال تحت پوشش بیمه قرار گرفته که اگر این کار به خوبی مدیریت شود در آینده شاهد کاهش مشکلات دهان و دندان خواهیم بود.» به گفته این دندان‌پزشک، اگر آموزش حفظ سلامت دهان و دندان توسط دندان‌پزشکان تحت پوشش بیمه قرار بگیرد از درصد زیادی از پوسیدگی‌ها در آینده پیشگیری می‌شود و بسیار اهمیت دارد که منابع و برنامه‌ریزی‌ها براساس پیشگیری باشد تا آنکه اولویت را به درمان بدهیم چون اگر آگاهی مردم از سنین کودکی نسبت به حفظ سلامت دهان و دندانشان بالا برود از بسیاری از هزینه‌های درمانی دندان‌پزشکی کاسته خواهد شد.
